เจาะลึก Virtual Bank ไต้หวัน ถอดบทเรียนสู่ธนาคารไร้สาขาในไทย

ในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงทุกสิ่ง พฤติกรรมการทำธุรกรรมทางการเงินของผู้คนก็เปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว จากการพึ่งพาธนาคารแบบมีสาขา สู่การทำธุรกรรมผ่านสมาร์ทโฟนเพียงปลายนิ้วสัมผัส และก้าวต่อไปที่น่าสนใจยิ่งกว่าคือการกำเนิดของ “ธนาคารไร้สาขา” หรือ “Virtual Bank” ที่กำลังเข้ามาพลิกโฉมวงการการเงินทั่วโลก

ไต้หวันเป็นหนึ่งในประเทศที่ประสบความสำเร็จในการนำโมเดล Virtual Bank มาใช้ โดยธนาคารเหล่านี้ให้บริการทางการเงินผ่านช่องทางออนไลน์เป็นหลัก ด้วยการนำเทคโนโลยีและข้อมูลมาวิเคราะห์พฤติกรรมลูกค้า และพัฒนาบริการทางการเงินที่ตอบโจทย์ความต้องการได้อย่างตรงจุด

ประเทศไทยเองก็กำลังก้าวเข้าสู่ยุคของ Virtual Bank โดยธนาคารแห่งประเทศไทยได้วางรากฐานการจัดตั้งธนาคารไร้สาขา เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้ที่มีความสามารถทางเทคโนโลยีเข้ามาพัฒนานวัตกรรมทางการเงินใหม่ ๆ แล้ว Virtual Bank คืออะไร? ไต้หวันมีโมเดลอย่างไร? และประเทศไทยจะเตรียมความพร้อมอย่างไร? มาเจาะลึกทุกประเด็นไปพร้อมกัน

Virtual Bank คืออะไร? ทำไมถึงเป็นเทรนด์ที่ทั่วโลกจับตามอง?

Virtual Bank คือสถาบันการเงินที่ให้บริการผ่านช่องทางดิจิทัลเป็นหลัก โดยใช้เทคโนโลยีและข้อมูลต่าง ๆ เช่น ข้อมูลการใช้จ่าย ข้อมูลเงินฝาก ข้อมูลสินเชื่อ มาประเมินความเสี่ยง วิเคราะห์พฤติกรรมลูกค้า และพัฒนาบริการทางการเงินรูปแบบใหม่ ๆ เพื่อตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ธนาคารรูปแบบนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2538 ในสหรัฐอเมริกา ภายใต้ชื่อ “Security First Network” โดยมีเป้าหมายเพื่อลดความเสี่ยงในการทำธุรกรรมผ่านการจัดตั้งในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การจัดตั้งบริษัทลูกแยกจากธนาคารพาณิชย์แบบดั้งเดิม การจัดตั้งบริษัทลูกของ Non-bank หรือการร่วมหุ้นระหว่าง Non-bank ด้วยกันเอง

การทำงานของ Virtual Bank จะคล้ายกับธนาคารทั่วไป ลูกค้าสามารถเปิดบัญชีเงินฝากและขอสินเชื่อได้ แต่ทุกขั้นตอนจะทำผ่านระบบดิจิทัลทั้งหมด ไม่มีสมุดบัญชี ไม่มีเอกสารกระดาษ ส่วนการถอนเงินสดสามารถทำได้ผ่านตู้ ATM ของธนาคารที่เป็นพันธมิตร

ปัจจุบัน Virtual Bank แพร่หลายในหลายประเทศทั่วโลก แต่มีชื่อเรียกแตกต่างกันไป เช่น สิงคโปร์และมาเลเซียเรียกว่า Digital Bank เกาหลีและไต้หวันเรียกว่า Internet-only Bank และฮ่องกงเรียกว่า Virtual Bank

ถอดรหัสโมเดล Virtual Bank ไต้หวัน: 3 เงื่อนไขสำคัญสู่ความสำเร็จ

ไต้หวันเปิดให้จัดตั้ง Virtual Bank ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2564 ภายใต้ 3 เงื่อนไขสำคัญ:

1. โครงสร้างผู้ถือหุ้นที่แข็งแกร่ง: ต้องมีธนาคารหรือ Financial Holding Company เป็นผู้ถือหุ้นใน Virtual Bank ไม่น้อยกว่า 25% และผู้ถือหุ้นที่ไม่ใช่สถาบันการเงินต้องมีสัดส่วนการถือหุ้นมากกว่า 10%
2. การดำเนินงานแบบไร้สาขา: ไม่มีสาขาทางกายภาพ ยกเว้นสำนักงานใหญ่หรือศูนย์บริการลูกค้า
3. เงินทุนจดทะเบียนขั้นต่ำ: 10,000 ล้านดอลลาร์ไต้หวัน หรือประมาณ 1.13 หมื่นล้านบาท

5 ปีแห่งความสำเร็จ: Virtual Bank ไต้หวัน ยกระดับการเงินดิจิทัล

ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา Virtual Bank ในไต้หวันได้รับความนิยมอย่างมาก โดยบริการที่ได้รับความนิยมคือการฝาก ถอน โอน จ่าย บัตรเครดิต สินเชื่อส่วนบุคคล และแลกเปลี่ยนเงินตรา กลุ่มผู้ใช้งานหลักคือ นักศึกษา พนักงานบริษัท และผู้ที่ทำงานในธุรกิจค้าปลีก อายุระหว่าง 20-39 ปี ซึ่งคุ้นเคยกับเทคโนโลยี

ด้านการกำกับดูแล Virtual Bank ในไต้หวันต้องปฏิบัติตามเกณฑ์เดียวกับสถาบันการเงินดั้งเดิม แต่เพิ่มความเข้มข้นในด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับผู้ใช้งาน

ปัจจุบันมี Virtual Bank 3 รายในไต้หวัน:

• LINE Bank (1.7 ล้านราย)
• Next Bank (3.5 แสนราย)
• Rakuten (2 แสนราย)

เมื่อรวมสินทรัพย์ของ Virtual Bank ทั้ง 3 ราย จะมีสัดส่วนประมาณ 0.2% ของสินทรัพย์ธนาคารพาณิชย์ทั้งหมด

จากความสำเร็จไต้หวัน สู่ Virtual Bank ในประเทศไทย

ความสำเร็จของ Virtual Bank ในไต้หวันเป็นแรงผลักดันให้ธนาคารแห่งประเทศไทยวางรากฐานการจัดตั้ง Virtual Bank เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้ที่มีความสามารถทางเทคโนโลยีเข้ามาพัฒนานวัตกรรมทางการเงิน

Virtual Bank ที่ได้รับอนุญาตจะมีสถานะเป็นธนาคารพาณิชย์จดทะเบียนในไทย และมีขอบเขตการประกอบธุรกิจเช่นเดียวกับธนาคารพาณิชย์ทั่วไป แต่ต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์การกำกับดูแลเพิ่มเติม เช่น ช่องทางให้บริการ และระบบเทคโนโลยีสารสนเทศที่รองรับการให้บริการดิจิทัล คาดว่าจะมีการประกาศรายชื่อผู้ได้รับอนุญาตภายในกลางปี พ.ศ. 2568

สถาบันคุ้มครองเงินฝาก เตรียมพร้อมสู่ยุค Virtual Bank เต็มรูปแบบ

สถาบันคุ้มครองเงินฝากได้เตรียมความพร้อมสำหรับการคุ้มครองเงินฝากใน Virtual Bank ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2567 โดยศึกษาพระราชบัญญัติ ประกาศ ข้อบังคับ คำสั่ง นโยบาย หลักเกณฑ์ที่เกี่ยวข้อง เตรียมการด้านกระบวนการ ระบบงาน และบุคลากร รวมถึงเตรียมความพร้อมให้ Virtual Bank สร้างการรับรู้เกี่ยวกับการคุ้มครองเงินฝาก เพื่อให้ประชาชนมั่นใจว่าเงินฝากใน Virtual Bank ได้รับการคุ้มครอง

–กอช. จับมือ AIS ปฏิวัติการออมยุคดิจิทัล! สมัคร-ออมง่ายๆ แค่ปลายนิ้ว ผ่าน myAIS รับบำนาญมั่นคง ยามเกษียณ

• Facebook
• X
• Line